Birch Wealth Care

Het Nederlandse implementatievoorstel UBO-register is er, maar is teleurstellend.

Op 4 april 2019 is het langverwachte wetsvoorstel ter implementatie van het UBO-register in Nederland ingediend bij de Tweede Kamer. Persoonlijke gegevens van uiteindelijk belanghebbenden (UBO) van in Nederland opgerichte entiteiten moeten worden geregistreerd in het openbare Handelsregister van de KvK. Het wetsvoorstel is vrijwel gelijk aan het eerdere conceptwetsvoorstel dat in 2017 in consultatie is gebracht. Teleurstellend is, dat er niets is gedaan met de kritiek dat er te grote inbreuk wordt gemaakt op de privacy. Nieuw is dat naast dit reguliere UBO-register op een later moment ook een UBO-register voor trusts en trustachtigen zal worden ingevoerd. Open fondsen voor gemene rekening moeten hun UBO’s in dat register opnemen. Uitwerking hiervan komt in een apart wetsvoorstel.

De planning van de behandeling van het wetsvoorstel is nog onbekend. Op basis van de Vijfde antiwitwasrichtlijn moet het UBO-register uiterlijk 10 januari 2020 zijn ingevoerd, zie ook ons bericht: ‘Europa walst door met de vijfde antiwitwasrichtlijn’. In het wetsvoorstel zelf staat geen inwerkingtredingsdatum genoemd. Entiteiten die al zijn ingeschreven bij het Handelsregister moeten uiterlijk 18 maanden na inwerkingtreding van het UBO-register hun UBO(‘s) opgeven.

Wat betekent het UBO-register voor u?

U kwalificeert als UBO als u een eigendoms- of zeggenschapsbelang heeft van meer dan 25 procent in een entiteit zoals een BV, stichting of CV. Eigendomsbelang en zeggenschap kunnen beiden leiden tot een bestempeling als UBO. Ook maakt het niet uit of u het belang direct of indirect (via andere entiteiten) houdt, er wordt doorgekeken totdat een privépersoon met meer dan 25 procent belang is gevonden. In de situatie dat er geen privé persoon is die boven die grens uitkomt, wordt een pseudo-UBO geregistreerd. Dat is iemand van het hoger leidinggevend personeel van de betreffende entiteit: een statutair bestuurder.

Bij kwalificatie als UBO worden zes van uw persoonsgegevens openbaar geregistreerd: naam, geboortemaand en -jaar, woonstaat, nationaliteit en aard en omvang van uw economische belang. Wat het laatste gegeven betreft, zal niet de exacte omvang van het belang openbaar inzichtelijk zijn, maar alleen een bandbreedte: van meer dan 25% tot 50%, van 50% tot 75% of van 75% tot en met 100%. Voor de eerste vijf gegevens is het mogelijk om een verzoek tot afscherming bij de KvK in te dienen als de UBO kan aantonen dat er sprake is van (1) blootstelling aan een onevenredig risico; (2) een risico op fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie; (3) minderjarigheid of (4) andersoortige handelingsonbekwaamheid. Ondanks de afscherming zullen bevoegde autoriteiten, de Financiële inlichtingeneenheid (FIE), kredietinstellingen, financiële instellingen en notarissen echter altijd inzage hebben in de zes gegevens in het openbare deel van het register.

Daarnaast zijn enkele aanvullende gegevens (o.a. geboortedag, -plaats en -land; adres, eventueel een BSN of een TIN) alleen door de bevoegde autoriteiten en de FIE in te zien. Ook kunnen deze bevoegde autoriteiten en de FIE UBO-gegevens gerangschikt op natuurlijke personen raadplegen. Andere instellingen of personen kunnen niet op natuurlijke personen zoeken, maar uitsluitend op de naam van de juridische entiteit.

Tegen een besluit van de KvK omtrent de registratie van UBO-informatie, wijziging van en afscherming van die gegevens staat voor een belanghebbende bezwaar of beroep open.

De UBO-gegevens zullen tot maximaal tien jaar na uitschrijving van de in Nederland opgerichte entiteit uit het UBO-gedeelte van het handelsregister toegankelijk blijven.

Wijzigingen ten opzichte van het consultatievoorstel

In 2017 heeft een consultatie plaatsgevonden met een conceptwetsvoorstel voor de implementatie van het UBO-register. PwC heeft daar samen met 57 andere personen en instanties op gereageerd, zie ook: PwC-reactie op consultatie: wetgever, zorg voor eenduidig UBO-begrip! Wij vinden het zeer teleurstellend dat niets is gedaan met de gerechtvaardigde kritiek dat er een te grote inbreuk wordt gemaakt op de privacy van personen. Zie bijvoorbeeld onze publicatie Europa walst door met de vijfde antiwitwasrichtlijn van december 2018.

De wetgever heeft aan een zeer beperkt aantal kritiekpunten gehoor gegeven, waaronder de oproep om een eenduidig UBO-begrip (voor cliëntidentificatieprocedures en voor de UBO-registratie). Daarnaast is in de toelichting verduidelijkt dat voor open fondsen voor gemene rekening ook een UBO-registratie zal gelden, al wordt dat in het UBO-register voor trusts en trustachtigen. Op basis van de EU-richtlijn hoeven de gegevens in dit register voor trusts en trustachtigen niet volledig openbaar te zijn, maar het is nog niet bekend hoe Nederland dat register gaat implementeren.

In de toelichting bij het wetsvoorstel zit nog een bijzonderheid, daar wordt aangegeven dat een uitkering door een stichting aan een privépersoon tot kwalificatie als UBO kan leiden. Als een uitkering meer bedraagt dan 25 procent van wat de stichting in enig jaar maximaal kan uitkeren, dan wordt de begunstigde van die uitkering als UBO gezien, met registratie in het UBO-register als gevolg. Het is voor ons de vraag of de tekst van het huidige wetsvoorstel (in samenhang met de UBO-definitie in het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018) inderdaad zo kan worden uitgelegd.

Daarnaast wordt in het wetsvoorstel een expliciete registratieverplichting voor stichtingen voorgeschreven ter zake van uitkeringen van 25 procent of minder van het totaalbedrag dat zij in een jaar maximaal kunnen uitkeren. Daarvoor mag een intern en niet-openbaar register worden gebruikt. In principe is die explicitering nieuw maar de verplichting an sich niet, deze informatie zou voor stichtingen sowieso onderdeel van de administratie moeten zijn.

In de toelichting bij het implementatiewetsvoorstel wordt ten slotte bevestigd dat buitenlandse rechtspersonen met een onderneming in Nederland zich weliswaar moeten registreren in het Handelsregister, maar niet onder de UBO-registratieplicht vallen. Zij hoeven hun UBO in Nederland dus niet te registreren. In andere EU-lidstaten kunnen zij wel daartoe verplicht zijn.

In 2016 verscheen reeds van PWC…

Het UBO-register zal grote impact hebben voor familiebedrijven en haar grootaandeelhouders, een goede balans tussen privacy en transparantie mist nog. De Minister van Financiën heeft op 26 april 2016 vragen van de Tweede Kamer over het UBO register beantwoord en daarbij toegezegd dat in de zomer 2016 een consultatieronde wordt gehouden over de wetsvoorstellen.

Het primaire doel van de nieuwe Europese richtlijn is om belastingontduiking, financiering van terrorisme en witwassen via brievenbusfirma’s tegen te gaan. De richtlijn heeft echter nadelige gevolgen voor de privacy van familiebedrijven en hun aandeelhouders. Tegelijkertijd is het maar de vraag of het UBO-register daadwerkelijk een waardevolle bijdrage gaat leveren aan het doel.

Wat betekent het UBO-register voor u en uw familiebedrijf?

Op basis van de richtlijn bent u als familiebedrijf verplicht om in een publiek toegankelijk register openheid te geven over welke privé persoon of personen een belang houden van meer dan 25%. Alle privé personen die een belang van meer dan 25% in het bedrijf hebben, moeten namelijk worden geregistreerd in het UBO-register met naam, geboortedatum, nationaliteit en de ‘aard en omvang’ van het belang. Vanaf 26 juni 2017 moet het UBO-register in werking treden.

Eerder informeerden wij u al over de keuze van de regering om het UBO-register in Nederland publiek toegankelijk te maken. Naar aanleiding van Kamervragen heeft de Minister daar een nadere toelichting op gegeven.

De privacy overwegingen in het UBO-register

Bij de beantwoording van de Kamervragen zijn er drie onderdelen die direct raken aan de privacy van de personen die moeten worden geregistreerd. Allereerst bij de keuze voor een publiek toegankelijk register, vervolgens bij de (privacy)waarborgen en ten slotte bij de publiek beschikbare set persoonlijke gegevens.

Waarom een publiek UBO-register en niet besloten?

De groep die bij een besloten register toegang zou krijgen is zo groot, dat er relatief weinig verschil is met een publiek register. Wat wel veel verschil maakt volgens de Minister zijn de administratieve lasten, die zijn bij een besloten register vele malen groter. Dat komt omdat bij een besloten register een afweging moet worden gemaakt of degenen die toegang vragen daadwerkelijk een legitiem belang hebben. Over de privacy gevoelige gegevens die daarmee breder beschikbaar komen wordt aangegeven dat die worden beschermd door de vier (privacy)waarborgen.

Vier (privacy)waarborgen in het UBO-register

1) Iedere gebruiker wordt geregistreerd. Daarvoor zal dezelfde registratie worden toegepast als nu voor toegang tot het Handelsregister. Dan gaat het om registratie van een gebruikersaccount. Als iemand een gebruikersaccount van een bedrijf gebruikt, is er dus nog steeds geen informatie over welke privé persoon de gegevens opvraagt.

2) Er wordt een vergoeding gevraagd voor inzage. De richtlijn waar het UBO-register op is gebaseerd schrijft voor dat enkel de administratieve kosten in rekening mogen worden gebracht. Er moet dus een administratieve vergoeding worden betaald voor toegang.

3) Derden (andere dan specifiek aangewezen autoriteiten) krijgen alleen toegang tot een beperkt aantal gegevens. Die gegevens omvatten o.a. naam, geboortedatum en omvang van het belang.

4) In uitzonderlijke omstandigheden en per geval wordt bij blootstelling van de UBO aan een risico op fraude, ontvoering, chantage geweld of intimidatie of bij minderjarigheid of handelingsonbekwaamheid, een nauwkeurige beoordeling gemaakt van deze risico’s en wordt bezien of (bepaalde) UBO-informatie zou moeten worden afgeschermd. Wel de meest harde waarborg, maar het is de vraag of op voorhand een dergelijk risico voldoende aannemelijk kan worden gemaakt.

Sanctie op niet aanleveren UBO-gegevens

De sanctie op niet het aanleveren van UBO-gegevens door uw familiebedrijf zal dezelfde sanctie worden die staat op het niet voldoen aan de huidige registratieverplichtingen voor het Handelsregister.

Risico op ontwijking van het UBO-register

In de media zijn op voorhand (agressieve trust) structuren gesuggereerd om de registratieverplichtingen van het UBO-register te ontduiken. Hoewel het doel van deze structuren geenszins is gericht op ontduiking of ontwijking van belastingheffing, is er direct door de Minister duidelijk gemaakt dat hierop gereageerd gaat worden.

Echter, het is ook voor te stellen dat een grootaandeelhouder vanuit privacy overwegingen buiten de publieke arena wil blijven. Een grootaandeelhouder kan zich dus genoodzaakt voelen een dergelijke kunstgreep uit te halen. Door het volledig openbaar maken van het UBO-register kan het daarmee gebeuren dat het doel waarvoor het UBO-register wordt ingevoerd juist niet wordt gehaald.

Risico op ontwijking van het UBO-register

In de media zijn op voorhand (agressieve trust) structuren gesuggereerd om de registratieverplichtingen van het UBO-register te ontduiken. Hoewel het doel van deze structuren geenszins is gericht op ontduiking of ontwijking van belastingheffing, is er direct door de Minister duidelijk gemaakt dat hierop gereageerd gaat worden.

Echter, het is ook voor te stellen dat een grootaandeelhouder vanuit privacy overwegingen buiten de publieke arena wil blijven. Een grootaandeelhouder kan zich dus genoodzaakt voelen een dergelijke kunstgreep uit te halen. Door het volledig openbaar maken van het UBO-register kan het daarmee gebeuren dat het doel waarvoor het UBO-register wordt ingevoerd juist niet wordt gehaald.

Voortgang UBO-register

De Minister heeft in zijn reactie aan de Tweede Kamer aangegeven dat we deze zomer een consultatie kunnen verwachten van de wetsvoorstellen waarmee het UBO-register wordt ingevoerd. Wij houden dit uiteraard scherp voor u in de gaten.