Birch Wealth Care

De Belastingdienst registreert vanaf 1 januari 2019 het nummerbord van elk autovoertuig op de openbare door deze te scannen. De Belastingdienst wil daarmee ontduiking van motorrijtuigenbelasting ter zake van enkele regelingen tegengaan.

Wat vooraf ging.
Voor 2017 maakte de Belastingdienst al gebruik van beelden van ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition) van de politie voor het opsporen van belastingontduikers. Deze camera’s scannen het kenteken van voorbijrijdende auto’s. Aan de hand van het kenteken kan tot een bepaald voertuig worden herleid en daarmee tot een bepaalde persoon. De Belastingdienst vroeg deze ANPR-gegevens op van de politie en bewaarde in sommige gevallen meerdere ANPR-waarnemingen gedurende een jaar. Dit deed zij bij de controle van ritregistraties bij het gebruik van zakelijke leaseauto’s. Met behulp van de ANPR-waarnemingen kon de Belastingdienst achterhalen waar een bestuurder op een specifiek moment had gereden. Deze gegevens werden bovendien voor een langere tijd bewaard. Zo kon een goed beeld ontstaan van waar een bestuurder gedurende het jaar had gereden. Door de opgegeven ritregistraties te vergelijken met de ANPR-registraties kon worden achterhaald of de leaseauto ook daadwerkelijk alleen zakelijk werd gebruikt. De inspecteur constateerde door het vergelijken van de ANPR-gegevens en de opgegeven registraties overtredingen.

De Belastingdienst deed dus niet één of enkele waarnemingen in de openbare ruimte, maar volgde jarenlang de bewegingen van voertuigen op diverse plaatsen in Nederland. Deze werkwijze raakte het  privéleven van de betrokkenen. Aangezien het privéleven van betrokkenen werd geraakt, diende er voor het verzamelen en gebruiken van de ANPR-gegevens een voldoende precieze wettelijke grondslag te zijn op grond van artikel 8 EVRM. Hoewel het Hof niet ontkende dat het gebruik van de ANPR-gegevens een inbreuk was op de privacy van de betrokkene, meende zij dat er een voldoende wettelijke grondslag bestond voor de inbreuk. Het Hof nam daarbij in overweging dat de betrokkenen waarvan gegevens werden bewaard bewust de wet hadden overtreden en dat overige gegevens werden verwijderd. De Hoge Raad maakte korte metten met deze zienswijze en achtte het irrelevant dat alleen gegevens werden bewaard van de overtreders. Ook vond de Hoge Raad dat er geen wettelijke basis bestond voor een dergelijke inbreuk.

Nieuwe wettelijke grondslag
Er was destijds geen voldoende precieze wettelijke basis voor het verzamelen en verwerken van de camerabeelden door de Belastingdienst. Die wettelijke basis gaat er nu wel. Het artikel 77a is aan de Wet op de motorrijtuigenbelasting toegevoegd.

De Belastingdienst heeft de bevoegdheid om met een technisch hulpmiddel kentekengegevens te verzamelen en deze te gebruiken bij de belastingcontrole. Op dit moment wordt er met een technisch hulpmiddel een camera bedoeld. De Belastingdienst mag alleen controleren op drie specifieke regelingen: de schorsingsregeling, de handelaarsregeling en de oldtimerregeling. Er zal gebruik worden gemaakt van kentekencamera’s van de politie en op termijn krijgt de Belastingdienst eigen auto’s met kentekencamera’s. Met de bevoegdheid mag zij het kenteken, de locatie, de datum en het tijdstip vastleggen en een foto van het motorrijtuig. Met behulp van deze gegevens kan de Belastingdienst een vergelijking maken met hun eigen database. Wanneer de gegevens na de vergelijking niet overeenkomen kunnen de kentekengegevens weer verder worden verwerkt om de verschuldigde belasting na te heffen. De gegevens van overtreders mogen maximaal zeven dagen worden bewaard, in tegenstelling tot het eerder genoemde arrest waar de gegevens een jaar lang werden bewaard. Deze nieuwe bevoegdheid betekent bijvoorbeeld dat wanneer iemand met een oldtimer in december, januari of februari de openbare weg opgaat, de eigenaar (geautomatiseerd) een boete op de deurmat kan verwachten.

De belastingdienst heeft echter aan RTL Nieuws bevestigd dat ze momenteel bekijken of ook het privégebruik van lease-auto’s met de kentekenscanners kan worden gecontroleerd.

Artikel 77a en het EVRM
De bevoegdheid die wordt voorgesteld, betekent een inbreuk op de privacy van burgers. Volgens artikel 8 EVRM is de ‘noodzakelijkheid’ een voorwaarde voor inmenging in het privéleven van burgers. Dat betekent dat de voorgestelde bepaling ook noodzakelijk moet zijn. Noodzakelijk betekent dat er sprake is van en dringende maatschappelijke behoefte. De bevoegdheid dient daarbij proportioneel te zijn. Dit betekent dat er een belangenafweging moet plaatsvinden. Een andere voorwaarde voor de inmenging in het privéleven is dat er geen andere, minder inbreukmakende, manier bestaat om het doel te bereiken. Staan er geen minder ingrijpende middelen voor handen voor de belastingdienst om deze regelingen te handhaven?

Het doel van deze bevoegdheid is om per jaar circa 10 miljoen euro gemiste belastingopbrengst te innen. De vraag is of het proportioneel is om vierentwintig uur per dag te scannen op de openbare weg met honderden camera’s en dat dag in dag uit. 10 miljoen euro is relatief gezien een erg klein bedrag voor de Belastingdienst. Wij vragen ons sterk af of de inbreuk op de privacy van burgers wel in verhouding staat met het doel om een relatief klein bedrag te innen.

De wet is erg ruim geformuleerd. Er kunnen daarom vraagtekens worden heute bij de waarborging dat de Belastingdienst deze bevoegdheid niet ook gaat gebruiken voor andere zaken waarvoor de bevoegdheid niet is bedoeld. Te meer door de brede verwoording van het woord ‘technisch hulpmiddel’ in het wetsvoorstel.

Het is daarnaast vreemd dat de Belastingdienst de bevoegdheid krijgt om privacygevoelige gegevens te verzamelen, terwijl de Belastingdienst op dit moment niet voldoet aan de regels van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De Belastingdienst is op dit moment in overtreding van de AVG. Is het niet verstandiger dat de Belastingdienst eerst aan de wettelijke regels voldoet, voordat het nieuwe gegevens gaat verzamelen? Het is immers geen onredelijke eis dat de Belastingdienst zorgvuldig met uw gegevens omgaat.